Edebiyatın piyasa merkezli biçimlenmesi ve kitabın reklamın girdiği bütün mecralar kullanılarak alınıp satılan bir nesneye dönüşmesi okumanın hayatımızın bir parçası sayılamayacak denli marjinalleştiği 2000’li yılların Türkiyesi’nin bir realitesi. Ahmet Altan’ın deri ceketiyle verdiği pozun billboardları süslemesinin ardından Murathan Mungan’ın cart kırmızı yüksek topuklu ayakkabılarla poz vermesi bu bağlamda hiç de anlamsız değil.
Hülya Avşar’ın kitap yazmak için Ahmet Altan’dan yardım istemesi de yazarın bir televole kahramanına dönüşümünün ilk işaretlerinden biri olarak kayıtlara düşülebilir.
Eleştirmen Zeki Coşkun’un son birkaç senedir gündemde tutmaya çalıştığı ve yankı bulmayan, sessizlikle geçiştirilen “travesti şiir”, “ısmarlama roman” ve “para-roman” gibi kavramsallaştırma denemeleri işte tam da böylesi bir eşikte bulunuşumuzun tespit edilmesi kaygısından doğmuş çalışmalar.
Zeki Coşkun’un Radikal Gazetesi’ndeki sütununda başlattığı roman merkezli tartışma, Gerçek Hayat ve E dergilerinde kendisiyle yapılan söyleşilerle kamuoyuna biraz daha mal oldu. Daha önce de ‘ısmarlama roman’dan bahseden Coşkun para-roman derken neyi kastediyordu? Tirajın temel ölçüt olduğu, tüketici merkezli dolayısıyla roman geleneğinden farklı ve hatta onun karşısında yer alan metinlerin yani niteliğin değil niceliğin egemen olduğu bir üretim ve tüketim anlayışının egemenliği edebiyatı tehdit etmektedir. Coşkun’un E Dergisine verdiği cevapta bu durumu şöyle ifade etmektedir:
“Romanın pahası nedir? Yazıdır, sözdür, yapıdır. Neyi, nasıl sunduğudur. Oysa şimdi metnin kendi sunuşu başka yerde duruyor, yazarın, yayınevinin veya kitabın adını da bir marka olarak alalım burada, markanın sunuluşu başka bir şey haline geliyor. O anlamda metnin yani romanın değerini, pahasını oluşturan yazı ikincil hale geliyor.”
Mcluhan’ın ve Warhol’un ikisini de ezberlediğimiz iki aforizmasını reklam kahramanı yazarlar için tekraren alıntılamakta fayda var: “Mesaj aracın ta kendisidir”, “2000 yılında herkes meşhur olacak ama 15 dakikalığına”.
